De iPod en de IPad zijn op korte tijd gemeengoed geworden. Iedereen weet ondertussen hoe die kleine multimedia-machientjes de wereld veroverd hebben
iFOB-test staat voor immunochemische faeces occult bloed-test. Dit wil zeggen dat deze test het mogelijk maakt om zeer kleine hoeveelheden bloed die in de stoelgang aanwezig zijn en die onzichtbaar zijn voor het blote oog toch op te sporen. Dit gebeurt via een speciale immunochemische reactie waarbij gebruik gemaakt wordt van antistoffen tegen menselijk hemoglobine. Dat is één van de belangrijkste bouwstenen of onderdelen van de rode bloedcel. Wanneer er ergens in het maag-darmstelsel een bloeding is, ook wanneer die erg beperkt is, kan deze test die twee keer zo gevoelig is dan de vroegere guaiac FOB-test (de test met de kaartjes) dit opsporen. De iFOB-test reageert ook enkel op menselijk bloed terwijl de gFOB-test ook positief kan worden wanneer er bepaalde voedingsmiddelen of geneesmiddelen in de ontlasting aanwezig zijn. Daardoor heeft men veel minder vals-positieven met de iFOB-test. In de grote meerderheid van de gevallen is het bloed trouwens afkomstig van onschuldige of goedaardige dingen, een klein zweertje, een wondje na fel te hebben moeten overgeven of een wondje na inname van ontstekingsremmers. Het kan natuurlijk ook van een poliep komen. In grote onderzoeken in het buitenland is gebleken dat ongeveer 5 à 6 % van de geteste personen positief blijkt te zijn. Een “positieve” test (waarbij er bloed gevonden wordt) hoeft echter nog geen reden tot ongerustheid te zijn, want in een minderheid van de gevallen zal er uiteindelijk een poliep of een beginnende kanker gevonden worden. Het moet dan wel verder worden nagekeken, best door een volledig onderzoek van de dikkedarm (coloscopie).
De iFOB-test heeft nog extra voordelen. De test is vrij simpel in gebruik en werd door collega Evelien Dekker van het AMC in Amsterdam ook de mascara-test genoemd. De vrouwelijke lezers – toevallig “Wereld Vrouwendag” vandaag – zullen wel het best berijpen waarom. In tegenstelling tot de vroegere test met de kaartjes, de guaiac-FOB test, , waarbij er drie staaltjes stoelgang dienden te worden onderzocht, volstaat bij de iFOB-test één staal. We hebben het vroeger al eens gezegd, het is eigenlijk “poepsimpel”….
Deze test wordt reeds verschillende jaren in het buitenland gebruikt en werd in eerste instantie ontwikkeld in Japan. In Italië werden ook reeds meerdere bevolkingsonderzoeken met deze test verricht. In het proefonderzoek van de Vlaamse overheid dat in 2009 in drie Antwerpse gemeenten werd uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen, werd ook gebruik gemaakt van de meest gevoelige en nauwkeurige test die er op dat ogenblik ter beschikking was. De test wordt met succes sedert eind oktober 2013 gebruikt in het Vlaams bevolkingsonderzoek. In 2014 nam 50.3% van de personen die de test ontvingen deel aan het onderzoek. Bij 7.7% werden afwijkende waarden vastgesteld. Men schat dat op die manier in 2014 in Vlaanderen een 2000-tal darmkankers vroegtijdig werden ontdekt.
De analyse van deze testen gebeurde door een toestel dat speciaal vanuit Japan naar Vlaanderen werd gebracht in een labo te Herentals. De kwaliteit was dus verzekerd.
Deze test kan heel precies de hoeveelheid hemoglobine meten die in het stoelgangsstaal eventueel terug te vinden is. Dit noemt men een kwantitatieve test. De laatste jaren zijn er ook meerdere zgn. kwalitatieve testen op de markt gekomen, die misschien iets minder nauwkeurig zijn, maar toch ook voldoen aan strenge kwaliteitscriteria. Deze kunnen volgens het principe van een zwangerschapstest gemakkelijk door de huisarts of de specialist zelf worden uitgevoerd. Het geeft je een “ja” of een “neen” antwoord.
Via het internet zijn er reeds verschillende jaren talrijke testen te verkrijgen. Meerdere labo’s in Vlaanderen zijn nu ook overgeschakeld op deze (zelf)test voor het opsporen van occult bloed. De prijzen schommelen tussen de 5 à 15 Euro. Het is dus absoluut niet juist dat dit een “erg dure” test zou zijn. Een Italiaans labo heeft een kwantitatieve test op de markt gebracht waarvoor geen speciaal toestel nodig is en dat op klassieke labotoestellen kan “gedraaid” worden zoals dat in het vakjargon heet. In Italië en Australië kan je de zelf-test test gewoon bij de apotheker kopen, een “simpele” zelf-test….
Er is dus nu op korte tijd keuze te over. Of deze testen ooit in Vlaanderen bij alle apothekers, het grootwarenhuis of in de stationshal te koop zullen zijn zal in de toekomst moeten blijken. In meerdere apotheken is de test nu reeds te verkrijgen.
In het mei-nummer van EOS staat overigens een mooi artikel rond heel deze problematiek.
De meest recente Europese richtlijnen voor het vroegtijdig opsporen van darmkanker bevelen de iFOB-test ook aan als eerste onderzoek voor screening bij iedere 50-plusser die geen familiale belasting van darmkanker heeft.
Nu vraag je aan de huisarts dus de eenvoudige en meer gevoelige iFOB-test.
Luc Colemont Volg @LucColemont
